بررسی تاثیر کنترل عوامل محیطی بر کیفیت انبارمانی پرتقال

در این تحقیق، اثر کنترل عوامل محیطی بر کیفیت انبارمانی پرتقال تامسون ناول مورد مطالعه قرار گرفت. ابتدا انباری فنی و متناسب با شرایط محیطی مورد نیاز برای پرتقال تامسون طراحی، و در شمال کشور (شهرستان ساری) ساخته شد. انبار فنی به وسیله سامانه های سرمایشی، گرمایشی، تهویه، حسگرها و سامانه کنترلی؛ دما و رطوبت نسبی انبار را به ترتیب در محدوده ی 5 تا 10 درجه سلسیوس (میانگین 03/7 درجه سلسیوس) و 80 تا 90 درصد (میانگین 3/86 درصد) نگه می دارد. علاوه بر ساخت انبار مذکور، انباری سنتی واقع در همان مکان نیز برای مقایسه ی پارامترهای کیفی پرتقال در انبارمانی، در نظر گرفته شد. در هر دو انبار (فنی و سنتی) پرتقال هایی مشابه (از یک باغ و از یک واریته) با پیش تیمارهای قارچ کش، قارچ کش-واکس و نیز گروه شاهد نگهداری شد. طول دوره ی انبارداری 8 هفته بوده و هر 2 هفته عمل نمونه برداری به صورت تصادفی انجام شد. پس از نمونه برداری و انتقال فوری آن ها به آزمایشگاه، پارامترهایی مانند درصد کاهش وزن، میزان ph آبمیوه، میزان اسیدیته، درصد کل مواد جامد محلول و ویتامین ث مورد اندازه گیری قرار گرفت. آزمایش ها به صورت طرح فاکتوریل و آنالیز داده ها با نرم افزار spss و مقایسه میانگین ها به روش آزمون چندجمله ای دانکن صورت پذیرفت. مقایسه میزان دما و رطوبت نسبی در انبار فنی و سنتی حاکی از ثبوت این دو پارامتر (دمای 5-10 درجه سلسیوس و رطوبت 80-90 درصد) برای انبار فنی بوده است. اما در انبار سنتی متناسب با شرایط محیطی بیرون نوسانات عمده ای در میزان دما (2 تا 15 درجه سلسیوس) و رطوبت نسبی (43 تا 76 درصد) رخ داده است. نتایج حاصله نشان دهنده ی وجود تفاوت معنی دار بین پوشش های مختلف دو انبار بر روی تمامی خواص اندازه گیری شده می باشد (p<0.01). مدت زمان انبارمانی بر کلیه خواص مورد اندازه گیری معنی¬دار بوده است (p<0.01). نوع انبار (فنی یا سنتی) و هم چنین اثر پیش تیمار بر ph آبمیوه، اسید قابل تیتر و درصد کل مواد جامد محلول معنی دار نبوده است اما بر درصد کاهش وزن و میزان ویتامین ث معنی¬دار بوده است (p<0.01). در تمامی تیمارها با گذشت زمان میزان درصد کاهش وزن افزایش یافته است اما شیب روند کاهش وزن در انبار سنتی بالاتر از انبار فنی بوده است. در هفته ی هشتم در تمامی پیش تیمارها بجز پیش تیمار قارچ کش-واکس انبار فنی، میزانph نسبت به ابتدای دوره افزایش یافته است. در هر دو انبار در انتهای هفته هشتم میزان اسیدیته تیمارها نسبت به زمان اولیه کاهش داشته است. میزان مواد جامد محلول با گذشت زمان افزایش یافت. علت این پدیده را می توان به کاهش رطوبت در میوه نسبت داد. پرتقال های موجود در انبار فنی دارای میزان ویتامین ث بالاتری بودند. به طور کلی با گذشت زمان مقدار ویتامین ث در تمامی پیش تیمارها افزایش می یابد. بالاترین مقدار ثبت شده برای ویتامین ث برابر 50 میلی گرم در 100 گرم از عصاره پرتقال است که در انبار فنی اتفاق افتاده است. به طور کلی در انتهای دوره انبارداری، انبار فنی کمترین درصد کاهش وزن (67/4 در پیش تیمار قارچ کش-واکس)، کمترین میزان مواد جامد محلول (18/11 در پیش تیمار قارچ کش-واکس)، کمترین اسیدیته (94/0 در پیش تیمار قارچ کش و قارچ کش-واکس)، پایین ترین مقدار ph (66/3 در پیش تیمار قارچ کش-واکس)، بالاترین مقدار ویتامین ث (50 میلی گرم در تیمار شاهد) را دارا بود. انبار فنی علاوه بر هزینه ساخت و مصرف انرژی کمتر نسبت به سردخانه ، با کنترل عوامل محیطی اثرات مثبتی بر خواص کیفی پرتقال در طول دوره ی انبارداری دارد.